Τα τελευταία χρόνια είναι ίσως από τα πιο δύσκολα για όσους έχουν επιλέξει το δρόμο της (οποίας μορφής) αριστεράς. 5 χρόνια στα οποία έδωσαν μάχη σε μια κοινωνία που βίαια οδηγούνταν σε αποσύνθεση, εσωτερικές διαφωνίες, εσωτερικές μάχες και μια απότομη αλλαγή το 15, όχι με την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ αλλά με την εν συνεχεία συνθηκολόγηση. Σίγουρα όχι και η πιο ευχάριστη χρονική περίοδος. Και σίγουρα με την όχι πιο ευχάριστη κατάληξη. Και ως γνωστόν ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται.
Στην περίπτωση αυτή από τον Γιάννη Βαρουφάκη. Τη στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ μετά από 4 χρόνια μνημονιακής πολιτικής βρίσκεται σε ένα υπαρξιακό κενό, η ΛΑΕ εξαφανισμένη από το χάρτη και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ χαμένη στη μετάφραση των παραπάνω, για πολλούς το ΜΕΡΑ25 φάνηκε ως μια μοναδική επιλογή στο φάσμα της ανανεωτικής εναλλακτικής αριστεράς. Κάπως έτσι έλαβε ένα σεβαστό ποσοστό 4%. Πολλοί θεώρησαν ότι βρήκαν μια μοντέρνα εκδοχή του τέως Συνασπισμού. Άλλοι μια πιο μαχητική εκδοχή του ΣΥΡΙΖΑ.
Πλέον με τη δυνατότητα μιας πιο ψύχραιμης αποτίμησης της κατάστασης, υπάρχει η δυνατότητα παρατήρησης μιας σειράς από περίεργες συμπτώσεις και ακολουθίες, ιδίως μετά τη δημοσίευση του πόθεν έσχες και την επικείμενη ταινία του Κώστα Γαβρά. But first things first που θα έλεγε και ο Γιάννης. Ο οποίος έγινε γνωστός στην Ελλάδα μέσα από τις πλατείες και κυρίως με την ταυτόχρονη εμφάνιση του σε τηλεοπτικά πάνελ. 2011-2012. Παρ’όλ’αυτά η ενασχόληση του με την ελληνική πολιτική σκηνή έγινε λίγο πιο πριν, το 2009 με την εκλογή του Γιώργου Παπανδρέου και τη θέση του ως οικονομικού συμβούλου. Έφυγε από τη θέση αυτή με την υπογραφή του πρώτου μνημονίου. Αθόρυβα και ήσυχα.
Επανεμφανίστηκε δυναμικά με το ΣΥΡΙΖΑ ως υποψήφιος βουλευτής και from out of nowhere ως υπουργός Οικονομικών. Παρά την επιστημονική του κατάργηση επέλεξε μια μάχη θεατρινισμών και εντυπώσεων. Την ίδια περίοδο ετοιμαζόταν, αθόρυβα και ήσυχα πάλι, το προσχέδιο του τρίτου μνημονίου. Όμως η περίοδος ευνοεί το θόρυβο και τα εφέ και ο Βαρουφάκης μετατρέπεται σε ενός είδους λαοπρόβλητου ήρωα. Περίοδος που τελειώνει απότομα με την υπογραφή του τρίτου μνημονίου και την απόσυρση του Γιάννη Βαρουφάκη. Πάλι ήρεμα και αθόρυβα.
Σε μια περίοδο όπου αρκετοί αριστεροί πήραν το κόστος της κάθε επιλογής τους, είτε αυτοί ήταν η στήριξη της μνημονιακής στροφής του ΣΥΡΙΖΑ, είτε η σύγκρουση μαζί της, ο Βαρουφάκης επέλεξε να μείνει διακριτικά εκτός κάδρου. Και εκτός πολιτικού κόστους. Και ενώ, με νεοφιλελεύθερους βέβαια τρόπους και μεθόδους, επέρχεται μια σταθεροποίηση της κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης, εκδίδει το βιβλίο με τις απομαγνητοφωνημένες συνομιλίες της περιόδου. Το βιβλίο γίνεται best seller παγκοσμίως και γυρίζεται ταινία. Ο Γιάννης Βαρουφάκης μπαίνει πάλι στη Βουλή και γίνεται κατά 200.000 δολάρια πλουσιότερος.
Φυσικά θα μπορούσε να είχε δημοσιεύσει τις συνομιλίες αυτές σε μια έκτακτη συνέντευξη Τύπου που θα εξηγούσε τους λόγους που τον οδήγησαν σε παραίτηση το 2015. Πόσο μάλλον που οι συνομιλίες αυτές ήταν ηχογραφημένες για θέματα εθνικής σημασίας. Δεν θα έπρεπε ο άνθρωπος που το έκανε, αυτός ο vigilante της πολιτικής σκηνής να δώσει την αλήθεια στο λαό; Να του δώσει τη δυνατότητα να επιλέξει το δρόμο που θα ακολουθήσει έχοντας πλήρη γνώση όλων των στοιχείων;
Βέβαια σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει ούτε best seller, ούτε ταινία, ούτε 200.000 δολάρια στην Ελβετία. Και από την πορεία των πραγμάτων φαίνεται πως ο Γιάννης Βαρουφάκης μόνο τυχαίες επιλογές δεν κάνει. Αν δει κάποιος νηφάλια την ιστορία του, κινείται περισσότερο ως CEO (που έγινε και της μόδας) παρά ως πολιτικός, πόσο μάλιστα της αριστεράς. Δεν είναι ακριβώς γνωστό ποιες είναι οι σχέσεις του με τον αμερικανικό παράγοντα, αυτό που είναι κατανοητό όμως είναι ότι ο Γιάννης Βαρουφάκης ακολουθεί πλήρως το αμερικανικό δόγμα: όλα είναι εμπορεύσιμα και πάνω από όλα ο ίδιος του ο εαυτός.
Την περίοδο λοιπόν της κοινωνικής, υπαρξιακής και οικονομικής κρίσης, σε κάθε σταυροδρόμι ο Γιάννης Βαρουφάκης είχε έγνοια να δημιουργήσει και να πατεντάρει ένα ιδιαιτέρως κερδοφόρο προϊόν, τον Γιάνης με ένα ν. Καμία σχέση με τον παλιό Συνασπισμό ή με τον μετέπειτα ΣΥΡΙΖΑ. Που με τα κακά και τα στραβά τους είχαν ένα πλαίσιο παρέμβασης στα κινήματα και όχι στο θέατρο. Ακόμα περισσότερο καμία σχέση , με το ΚΚΕ και με την παράδοση της παραδοσιακής αριστεράς στην Ελλάδα που πάλι μέσα από τα κακά της όταν ήταν να δώσει μάχες, έδινε μάχες και δεν έκανε πρόβα για διαφημίσεις προϊόντων.
Ευγενικά εκφραζόμενο ο Γιάννης Βαρουφάκης είναι ένας ταλαντούχος πολιτικός αριβιστής. Μη ευγενικά είναι ένας αριστερός τηλεπλασιέ του εαυτού του. Όχι γιατί δεν έχει την επιστημονική κατάρτιση, αλλά γιατί τη χρησιμοποιεί για να κερδίσει ο ίδιος το μέγιστο, με αδιαφορία για το κοινωνικό σύνολο. Το επόμενο προϊόν που λανσάρει είναι την πώληση του American dream στον κόσμο της αριστεράς: Ο αριστερός που πάει και στις πορείες, κινείται και σε κοσμικούς κύκλους, είναι και αντισυμβατικός, έχει και μια αυτοδημιούργητη καταθεσάρα στην Ελβετία. Ούτε πασέ ΠΑΣΟΚ, ούτε μπανάλ ΚΚΕ, ούτε κλισέ ΣΥΡΙΖΑ. Ένα νέο φρέσκο καταναλωτικό προϊόν σε μια παρθένα αγορά.
Το προβήμα όμως είναι πως από πλευράς σοσιαλισμού ο Γιάννης Βαρουφάκης μας αφήνει παγερά αδιάφορους. Γιατί και στην επόμενη κρίσιμη καμπή, θα κάνει ήρεμα και αθόρυβα στην άκρη, ώστε να μη βλάψει το πολυτιμότερο προϊόν του, την εικόνα του. Και αυτό μόνο αριστερή πολιτική δε συγκροτεί.
*Ειδικευόμενος Ιατρικής Βιοπαθολογίας, MSc Διοίκησης Μονάδων Υγείας, υποψήφιος διδάκτορας Πανεπιστημίου Πατρών
